ÇOCUKLAR NEDEN YALAN SÖYLER? YALAN SÖYLEDİĞİ ANLAŞILAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANILMALIDIR?

Anne babaların çocukları ile ilgili problemlerinden en çok öne çıkanı çocukların yalan söylemesi durumudur. Anne babalar çocuklarının yalan söylediğinden, bu durumda nasıl bir tavır takınacaklarını bilmediklerinden söz etmektedirler.

                Evet, çocukların yalan söylemelerinin bir çok nedeni bulunmaktadır. Yalan söyleme davranışının her bir yaşa göre değişik gerekçeleri olabilmektedir. Mesela çocuk, soyut zeka döneminde gerçeği, doğruyu ayırt edemediğinden yalana başvurabilir. Çocuklar hayal dünyalarının çok gelişmiş olması nedeniyle hayalinde canlandırdığı bir durumu gerçekmiş gibi de yansıtabilir.  Yaşamış olduğu olumsuz tecrübeler de çocuğu yalana yönlendirebilir. Anne babasının sevgisini, güvenini kaybetmemek için, anne babasının kendisini cezalandırmasını önlemek için veya anne babasının kendisi ile daha fazla ilgilenmesini sağlamak için, dikkat çekmek amaçlı olarak da yalana başvurabilir. Çocuk, kendine güvenmediği durumlarda yalana müracaat edebilir. Özellikle anne babaların dikkat etmesi gereken bir durum da şudur; anne baba günlük hayatında yalana ne kadar başvuruyorsa çocukların da yalana başvurması o kadar normaldir. Çocukların yaşları büyüdükçe, istediklerini elde etmek için ya da sergilemiş olduğu davranışları gizlemek için, anne babasını kendi istediği doğrultuda yönlendirmek ve taleplerini gerçekleştirmek için yalana başvurabilir. Aksi takdirde ailesinin kendisine yönelik çok ciddi şekilde tepki vereceğini düşünürler.

                Genellikle çocukların yalana müracaat etme nedenlerini belirttik. Şimdi de çocukların yalan söylemesi durumunda anne babaların nasıl bir tavır sergilemeleri gerektiğini açıklayalım.

                Çocukların yalan söylemesinin ardındaki nedenler anne babalar tarafından bilinmelidir. Bu nedenler, müdahale yöntemlerini şekillendirecektir.

                Anne babalar, çocuklarına öncelikle sağlıklı bir rol model olmalı ve kesinlikle yalana müracaat etmemelidir. Çünkü anne babasının herhangi bir yalanına şahit olan çocuğun yalan söylemesini engellemek kolay değildir. Diğer yandan çocuk için anne baba güvenli birer bireydir. Anne baba güven duygusunu ortadan kaldırmamalıdır. Diğer yandan çocuğa da güvenilmelidir. Güvenildiği hissettirilmelidir. Doğru ve dürüst olmanın takdire şayan olduğu çocuklara hissettirilmelidir. Herhangi bir olumsuz davranışı olduğunda öncelikle doğruyu söylemesinin daha isabetli ve doğru bir davranış olduğu belirtilmelidir. Diğer yandan küçük yaşlardan itibaren doğru ve dürüst olma ile ilgili bilinçsel alt yapı hazırlanmalıdır. Çocuğun kesinlikle davranışının doğru olmadığı söylenmelidir. Kişiliğine yönelik doğrudan suçlayıcı ve hakaretamiz eleştiriler geliştirilmemelidir. Çocuk anne babasının aşırı ve yoğun şiddet içerikli davranışından aşırı rahatsızlık duyuyor ise yine yalana başvurabilir. Bu sebeple anne babaların çocuklarıyla sağlıklı bir iletişim gerçekleştirmeleri gereklidir.

Çocuğun soyut zeka döneminde söylemiş olduğu yalanların veya hayal dünyasında oluşturduğu durumların geçici olduğunu öncelikle kabul etmekte fayda vardır.

                Anne babalar, çocuklarının yalan söylediğini tespit ettiğinde kesinlikle “yalancı, söylediğine inanılmaz” gibi rencide edici ithamlarda bulunmamalıdır.

                Yalan söylemenin bireysel, aile içi ve toplumsal hayatta beraberinde getireceği olumsuzlukları çocuklara gelişimsel durumuna uygun olarak anlatmakta da fayda vardır.

                Çocuk, anne babasından çekindiği için, ödül veya ceza için değil, kişilik ve karakter gelişimi için doğru olunması gerektirdiğini bilmelidir. Yine de doğru ve dürüst davranışları da sağlıklı bir kişilik gelişiminin şekillenmesi için öne çıkarılmalı ve gerektiğinde basit yollarda ödüllendirilmelidir.

                Çocuğun yalanını ortaya çıkarmak için kişiliğini rencide etmeyin. Yalanın yanlış olduğunu vurgulayın.

                Aile üyelerinin karşılıklı sevgi, saygı ve güven odaklı bir ilişki içerisinde olması ile aile içerisinde yalanının müracaat edilen bir yöntem olmaktan çıkacağını kabul edin.