DUYGUSAL ZEKA NEDEN ÖNEMLİ?

Günümüzde yapılan araştırmalarla yeni bir zeka keşfedildi. Yıllarca sadece intelligence quotient (IQ) biliniyordu.Bu da zeka katsayısı olarak ifade edilebilen bir tanımlamaydı. Zeka katsayısı yüksek olan kişiler başarılı olarak kabul ediliyordu. Son araştırmalar ise başarıda IQ’nun etkisinin çok fazla olmadığını gösterdi. Yani yüksek IQ başarıyı getirmiyordu. Başarının yanında yüksek IQ demek prestij ve mutlu bir hayat demek değildi. Ancak toplum olarak ne yazık ki hala IQ ‘yu ön planda tuttuğumuzu gözlemleyebiliyoruz. Herhangi bir eleme işleminde IQ ön planda kaldığı için sosyal ve duygusal yetenekler ikincil önem arzetmektedir.

Oysa son araştırmalarla yeni bir zekanın var olduğu anlaşıldı. Bunun adı da duygusal zeka (EQ (Emotional Quotient). Duygusal zeka, kişinin kendi duygularını tanıması, heyecanlarını, öfkelerini, korkularını, sevinçlerini tanıması, öğrenmesi, aynı zamanda karşısındaki kişilerin de duygularını tanıması ve bu duyguları kontrol edebilme yeteneği olarak ifade edilebilmektedir. Dolayısıyla duygusal gelişimi ve duygu kontrolünü başarabilen kişilerin daha mutlu oldukları ortaya çıktı. Burada empati yeteneği, sosyal becerilerin dinamikliği, kişinin hayata bakışını yönlendiren en önemli etmenler halini almaya başladı.  

Kendi duygularını bilip tanıyan, karşısındaki kişilerin duygularını da tanıyıp sağlıklı bir etkileşim gerçekleştirmesini bilenlerin toplum içerisinde daha ön plana çıktığını görmeye başladığımızı ifade edebiliriz. Diğer yandan duygularını kontrol edemeyen kişilerin ise başarıları, iş verimleri, motivasyonları düşmektedir. Böylelikle ruhsal dünyalarında da ikilemlere hapsolmaktadır. Bu durumda kişinin yaşamını büyük oranda olumsuz etkilemektedir.

O halde duygusal zekamızı güçlendirmeye, geliştirmeye ciddi şekilde ihtiyacımız bulunmaktadır. Özellikle stres, depresyon, yüksek kaygı,  kişilik bozuklukları gibi problemlerin içerisinde yaşamaya başlayan insanoğlunun imdadına duygusal zekanın geliştirilmesi çalışmaları bir çözüm olarak sunulabilmektedir.

Duygusal zekası yüksek olan kişiler, bedenen zinde bir yapıda olurlar. Sosyal çevreleri geniştir. İnsanlarla daha sağlıklı etkileşim gerçekleştirirler. Ruhsal problemlere daha az maruz kalırlar. Aile içerisinde daha uyumlu bir eş olurlar. Olaylara pozitif yaklaşmasını bilirler. Olumsuz davranışları olmaz. Duygusal zekaları yüksek bireyler hayattan lezzet almasını bilirler. İşlerinde daha başarılı olurlar.

Peki duygusal zekamızı geliştirmenin yolları nelerdir? Bu sorunun cevabı, kişinin çocukluk döneminde saklıdır. “Nasıl anne babalara sahip olduğumuz bizim elimizde değil ancak nasıl anne babalar olacağımız bizim elimizde” sözü çerçevesinde çocuklarımızın özellikle duygusal  zekalarını arttırıcı etkinliklere hemen başlamalıyız. Çünkü, çocuğun aile ortamı, aile içerisinde yaşadığı tecrübeler, duygusal zekasının etkilemektedir. Özellikle bebeklik dönemi de çocuğun duygusal zekasına etki eden önemli bir zaman dilimidir. Anne babaların çocukların duygularını ciddiye almamaları ya da duyguları yok saymaları çocukların duygusal zekasının gelişmesini engeller. Aşırı hoşgörülü ailelerde çocuklarını duygusal zekalarını olumsuz etkilerler. Çünkü çocuğun eğitiminde önemli bir ilke de sınırlar koymadır.

Duygusal zekanın gelişimini sağlayan en önemli etken, yaşanılan duygu durumunun karşıdaki kişi tarafından ifade edilmesidir. Herhangi bir duygusal durum karşısında dalga geçmeksizin, ciddiye alarak ilgilenmek, duygusal zekayı güçlendirir. Korku, üzüntü ve öfkeyi kontrol etmekle duygusal zeka da geliştirilmiş olur. Kişinin kendisine ve ailesine yeterli ilgi ve sevgiyi göstermesi, yardımlaşma ve paylaşma davranışları da duygusal zekayı destekler. Gerektiğinden sorunların üzerine yürüyüp onları çözmek de duygusal zekanın gelişiminde etkili olur. Duygusal zekanın geliştirilmesi için eleştirilerden kaçınmadan, eleştirileri bir fırsat olarak görmekte ve  İletişim becerilerini geliştirmekte büyük fayda vardır.