ÇOCUK VE AİLE EĞİTİMİNDE EMPATİ

Bir çok aile içi problemin kaynağı iletişim eksikliğidir. Diğer yandan toplumda sosyal çevresi ile barışık olamayan, içine kapanık, asosyal kişilerin de en önemli problemi iletişim eksikliğidir. İletişimin sağlıklı olması, kişinin kendisi ile barışık olduğunun göstergesidir.

Aile içerisinde de iletişimi sağlıklı kurabilen bireyler daha mutludur. İletişimin sağlıklı olması ne demektir? Bu sorunun cevabı aslında empati yeteneğinde gizlidir. Empati kurabilen ve empati ile karşısındaki her kim ise yaklaşmasını bilenler iletişimin önemli bir bölümünü başarmışlardır. Empati yeteneğinden yoksun iletişimlere ise iletişim demek ne yazık ki mümkün değildir.

Empati yeteneği ise tamamen

gayretle elde edilebilecek bir durumdur. Doğuştan gelen bir yetenek değildir. Kişinin gayretleri ile empati yeteneği geliştirilebilir.

Peki empati ne demektir? Empati, karşıdaki kişinin yerine koyabilmektir kendini. Onun penceresinden bakmaya çalışmaktır. İşte bunu başarabilen kişiler arasında herhangi bir iletişim problemi kalmaz. Bu bakış açısı ile birçok psikolojik ve sosyal problemlerde çözülmüş olur.

Mesela, karşımızdaki birey, bir ifade kullandı ve biz de bu ifadenin karşılığı olarak bir tepki vermemiz gerekiyor. Bu durumda karşımızdaki kişinin nasıl bir ruh halinde olduğunu anlayabilmemiz ve ona göre pozisyon almamız gereklidir. Burada da onun penceresinden olay ve durumları değerlendirip o çerçevede kendimizi ifade etmemiz gerekecektir. Bu an da bir çok olası iletişim problemi de önlenecektir.

Empati yeteneğinin ilk şartı iyi niyettir. İletişimde taraflar iyi niyetli olduğunda empati daha rahat kullanılabilir. İyi niyetten yoksun görüşmelerde ise ne  yazık ki empati çok da işe yaramayabilecektir.

Evde, işte, sokakta, trafikte, pazarda, markette, otobüste, durakta, lokantada vs hayatın bütün aşamalarında empatiyi kullanmak gerekmektedir. Özellikle çocukla iletişimde empati yeteneğinin kullanılması büyük bir gelişimi sağlayacaktır.

Empati, hayatın bütün döneminde kullanabileceğimiz etkili bir tekniktir. Bu tekniği bir çok başarılı insan kullanmıştır. Kişiliğin gelişiminde önemli derecede rol oynayan anne baba tutumları da empati yeteneğinin gelişmesine etkide bulunmaktadır. Anne babaların baskıcı ve otoriter tutumları çocukların kişiliğini olumsuz etkilemekte ve çocuklarda empati yeteneğinden yoksun kalabilmektedir.

Empati yeteneği güçlü kişilerin genellikle toplumda belirli bir olgunluğa sahip kişiler olduğunu da gözlemlemek mümkündür. Karşısındaki kişinin duygu durumlarının anlaşılması empati ile mümkün olmaktadır. Duygunun anlaşılması ve ona göre iletişimin şekillendirilmesi empatinin en önemli görevidir. Duyguların anlaşılamaması durumunda empati gerçekleşmez.

Duyguların anlaşılması ve karşılıklı paylaşılması sonucu kalıcı dostluklar ve ilelebet sürecek ilişkiler meydana gelir. Sosyal bir varlık olan insanoğlunun da kendisi ve çevresi ile barışık, olay ve durumlara pozitif bir bakışı ile bakabilmesi için bu eşsiz tekniği kullanabilmesi kaçınılmazdır. Aksi durumda insanoğlu yalnızlaşır ve hayatında mutlu bir birey olamaz.

Bu yeteneğin çocukluktan itibaren gelişmesi için anne babaların üzerine büyük sorumluluk düşmektedir. Demokratik tutuma sahip anne babaların çocuklarında da empati yeteneği gelişmiş seviye de olacaktır. Empati ile karşımızdaki kişiye “seni anlıyorum, sen benim için değerlisin, varlığından haberdarım” mesajı verilmektedir. Bu yaklaşım ilişkilerde ve iletişimlerde hayati öneme sahip mesajlardır. Bu sebeble bütün bir toplum olarak empati yeteneğini geliştirmeye ekmek ve su kadar ihtiyacımız vardır. Ancak bu yetenek ile birlik ve beraberlik şuuru kazanılacaktır.

Gerek bireyin iç dünyasında, gerek aile hayatında gerekse de toplumsal yaşamda önemli bir boşluk empati yeteneğinin kullanılması ile doldurulacaktır.